ประวัติภาควิชาการศึกษาตลอดชีวิต

ในสมัยที่ ศาสตราจารย์ ดร.ประชุมสุข อาชวอำรุง ดำรงตำแหน่งคณบดี คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เป็นผู้ริเริ่มให้มีการเปิดการเรียนการสอน วิชาการศึกษาผู้ใหญ่ ขึ้นในคณะครุศาสตร์ สำหรับระดับปริญญาตรี เป็นครั้งแรกในการปรับปรุงหลักสูตร พ.ศ. 2517 โดยใช้ชื่อว่า โปรแกรมการศึกษาอรูปนัย (Non-Formal Education) และได้เปิดรับนิสิตระดับปริญญาตรี รุ่นแรก เมื่อ พ.ศ. 2518 ต่อมาในปี พ.ศ. 2520 ได้มีการปรับปรุงหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต จึงได้เปลี่ยนชื่อ โปรแกรมการศึกษาอรูปนัย เป็น สาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียน และสังกัดอยู่ในภาควิชาวิจัยการศึกษา จนกระทั่งได้มีประกาศทบวงมหาวิทยาลัยในราชกิจจานุเบกษา เรื่อง การแบ่งส่วนราชการในคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2529 ให้แบ่งส่วนราชการของคณะครุศาสตร์ โดยมี ภาควิชาการศึกษานอกโรงเรียน เป็นภาควิชาหนึ่งในจำนวน 13 ภาควิชาของคณะครุศาสตร์ ตั้งแต่วันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2529 เป็นต้นไป โดยมี รองศาสตราจารย์ ดร.รัตนา พุ่มไพศาล (ตำแหน่งทางวิชาการในขณะนั้น และได้รับตำแหน่งทางวิชาการเป็น ศาสตราจารย์ ในเวลาต่อมา) เป็นผู้รักษาการในตำแหน่งหัวหน้าภาควิชาฯ ตั้งแต่วันที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2529 เป็นต้นมา

ต่อมา พ.ศ. 2547 เพื่อการพัฒนาคณะครุศาสตร์ให้เป็นผู้นำของประเทศในการพัฒนานโยบาย การบริหาร และแนวทางในการจัดการศึกษาให้มีความครอบคลุมทั้งการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยได้มีการแบ่งส่วนราชการในคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็น 4 ภาควิชา  โดยรวมภาควิชาการศึกษานอกโรงเรียน ภาควิชาอุดมศึกษา ภาควิชาบริหารการศึกษา สาขาวิชาธุรกิจศึกษา และสาขาวิชาพัฒนศึกษา ภาควิชาสารัตถศึกษาเป็นภาควิชานโยบาย การจัดการ และความเป็นผู้นำทางการศึกษา ตั้งแต่วันที่ 3 กันยายน 2547 เป็นต้นไป ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การแบ่งส่วนราชการในคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2547 

อย่างไรก็ตามในยุคที่สังคมไทยให้ความสำคัญกับการศึกษาตลอดชีวิต ที่จะนำพาให้สังคมเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ และการมีประชากรในวัยผู้ใหญ่และผู้สูงอายุในสังคมไทยมากขึ้น รวมทั้งเพื่อให้บรรลุภารกิจของคณะครุศาสตร์และดำเนินงานตามโครงสร้างของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะครุศาสตร์จึงได้เปลี่ยนสถานะของสาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียนเป็นภาควิชาการศึกษาตลอดชีวิต ตั้งแต่ วันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 เป็นต้นมา 

สำหรับการจัดการเรียนการสอนระดับบัณฑิตศึกษานั้น ได้เปิดสอนในหลักสูตร ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียน เป็นครั้งแรกในปีการศึกษา 2524

ส่วนระดับดุษฎีบัณฑิตนั้น ได้รับความเห็นชอบจากสภามหาวิทยาลัย เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม พ.ศ.2539  ในการประชุมของสภาจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ครั้งที่ 570 โดยอนุมัติให้เปิดหลักสูตร ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียน ได้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2540 และในภาคการศึกษาต้น ปีการศึกษา 2541 ภาควิชาการศึกษานอกโรงเรียนได้เปิดสอนในหลักสูตรครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียน ซึ่งเป็นหลักสูตรแรกและเปิดสอนเป็นแห่งแรกในประเทศไทย

ในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมานั้น มีนิสิตสำเร็จการศึกษาหลักสูตร ครุศาสตรบัณฑิต ครุศาสตรมหาบัณฑิต และครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียน ได้ออกไปปฏิบัติงานทั้งในส่วนของภาคราชการ รัฐวิสาหกิจ ภาคเอกชนทั้งในส่วนขององค์กรธุรกิจและองค์กรพัฒนาเอกชน และมีบางส่วนที่ศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้นทั้งมหาวิทยาลัยภายในประเทศและมหาวิทยาลัยในต่างประเทศมีทั้งที่สำเร็จการศึกษาแล้วและกำลังศึกษาอยู่  

นอกจากนี้ภาควิชาการศึกษาตลอดชีวิตยังมีโครงการความร่วมมือทางวิชาการกับมหาวิทยาลัยต่างประเทศ เช่น University of Technology, Sydney (UTS), Griffith University ประเทศออสเตรเลีย California State University, Fulleton, California State University, Los Angeles, California State University, North Ridge, California State University, San Bernadio, Lindenwood University ประเทศสหรัฐอเมริกา และ Pusan National University ประเทศเกาหลีใต้ ทั้งนี้เพื่อเป็นการเสริมสร้างความเข้มแข็งทางวิชาการในระดับบัณฑิตศึกษา ตลอดจนได้มีโครงการที่จะส่งคณาจารย์มาแลกเปลี่ยนความรู้ทางวิชาการกับคณาจารย์ของภาควิชาการศึกษาตลอดชีวิต และมาบรรยายพิเศษให้แก่นิสิตระดับบัณฑิตศึกษาของภาควิชาอย่างต่อเนื่อง

รายนามหัวหน้าภาควิชาการศึกษานอกโรงเรียน และประธานสาขาวิชาการศึกษานอกระบบโรงเรียน

1. ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.รัตนา พุ่มไพศาล 

2. ศาสตราจารย์กิตติคุณ อุ่นตา นพคุณ

3. ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.รัตนา พุ่มไพศาล 

4. รองศาสตราจารย์ ดร.สุรกุล เจนอบรม

5. รองศาสตราจารย์ ดร.เกียรติวรรณ อมาตยกุล

6. รองศาสตราจารย์ ดร.อาชัญญา รัตนอุบล

 7. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วีระเทพ ปทุมเจริญวัฒนา 

8. รองศาสตราจารย์ ดร.อาชัญญา รัตนอุบล

9. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วีระเทพ ปทุมเจริญวัฒนา 

10. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วีระเทพ ปทุมเจริญวัฒนา 

11. รองศาสตราจารย์ ดร.อาชัญญา รัตนอุบล

12. ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วีรฉัตร์ สุปัญโญ

13. รองศาสตราจารย์ ดร.วีระเทพ ปทุมเจริญวัฒนา 

14. รองศาสตราจารย์ ดร.วรรัตน์ ปทุมเจริญวัฒนา